Kalendarium

12 września 1814 r. – narodziny Augusta Cieszkowskiego w Suchej (obecnie Nowa Sucha) w pobliżu Węgrowa na Podlasiu.
17 sierpnia 1818 r. – śmierć matki Augusta Cieszkowskiego – Zofii z Kickich Cieszkowskiej.
1818 – 1820 r. – wykonanie polichromii na ścianach pałacu w Surhowie  przez Mikołaja Montiego (np. „Hektor gani Parysa”, „Narodziny Jowisza”, „Mojżesz otrzymuje dziesięcioro przykazań od Boga”).
1819 – 1823 r. – budowa kościoła parafialnego – sanktuarium Matki Bożej i św. Łukasza Ewangelisty w Surhowie z fundacji Zofii i Pawła Cieszkowskich.
1820 – 1825 r. – Paweł Cieszkowski – ojciec Augusta – pełni funkcje posła na sejm z powiatu krasnostawskiego.
od 1829 r. – podróż Augusta z ojcem do Niemiec i Czech (spotkanie z Adamem Mickiewiczem w Karlowych Warach), pobyt we Włoszech dla podratowania zdrowia.
1830 r. – Paweł Cieszkowski zostaje wybrany deputowanym okręgu krasnostawskiego na sejm, podczas sesji z 18 grudnia 1830 r. – przekazuje na Skarb Publiczny drugą co do wielkości sumę 20000 złotych polskich w listach zastawnych, a 25 stycznia 1831 r.  jest jednym z sygnatariuszy aktu detronizacji Mikołaja I.
1830 – 1831 r.
– nauka nastoletniego Augusta w Warszawie, udział w powstaniu listopadowym (towarzyszenie ojcu w posiedzeniach sejmu, protokołowanie obrad sejmowych, sypanie szańców), wyjazd do Krakowa, rozpoczęcie nauki w liceum św. Barbary
10 lutego 1832 r. – uzyskanie świadectwa dojrzałości w liceum św. Barbary w Krakowie.
od 1832 r. – studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (również udział w wykładach z zakresu antropologii, historii powszechnej, historii literatury polskiej i włoskiej, pedagogiki). Kontynuacja studiów na Uniwersytecie w Berlinie (późniejszy Uniwersytet Humboldta).
1838 r. – August Cieszkowski doktoryzuje się na Uniwersytecie w Heidelbergu; praca doktorska pt. „Rzecz o filozofii jońskiej jako wstęp do historyi filozofii”. w Berlinie ukazuje się publikacja w języku niemieckim „Prolegomena zur Historiosophie” („Prolegomena do historiozofii”).
1838 r. – 1839 r.  – pobyt we Francji.
ok. 1838 r. – opracowanie tekstu pt. „Wezwanie”, późniejszego drugiego tomu dzieła „Ojcze nasz”.
1839 r. – publikacja w Paryżu dzieła z zakresu ekonomii w języku francuskim pt. „Du credit et de la circulation” („O kredycie i obiegu”).
jesień 1839 r. – czerwiec 1840 r. – pobyt w Rzymie i Wenecji, spotkanie z Zygmuntem Krasińskim w Mediolanie (który towarzyszy Delfinie Potockiej), odnowienie przyjaźni.
pocz. lat 40-tych – objęcie majątku w Surhowie (1500 ha z trzema folwarkami, z których jeden nazwano „Augustówką”), w planach założenie cukrowni i plantacji morwy oraz hodowli jedwabników; budowa plebanii w Surhowie, gospodarczych budynków dworskich i gorzelni.
1841 r. – pomoc w założeniu periodyku pt. „Biblioteka Warszawska. Pismo Poświęcone Naukom, Sztukom i Przemysłowi”, publikacja na jego łamach pracy doktorskiej pt. „Rzecz o filozofii jońskiej jako wstęp do historyi filozofii”, artykułu na temat wychowania najmłodszych dzieci z ubogich rodzin wiejskich pt. „O ochronach wiejskich” oraz tekstu „Kilka wrażeń z Rzymu”.
23 kwietnia – 3 czerwca 1841 r. – opuszczenie zaboru rosyjskiego z obawy przed dalszymi represjami, osiedlenie się w zakupionym majątku Dobrin i Kappe w Prusach Zachodnich (obecnie Dobrzno Wieś i Trudna w powiecie złotowskim).
1842 r. – publikacja w „Bibliotece Warszawskiej” kolejnych artykułów Augusta Cieszkowskiego „Uwagi nad obecnym stanem finansów angielskich”, „Uwagi na temat mowy Schellinga”, „Organizacja handlu drzewem i przemysłu leśnego”.
1842 r. – publikacja w języku niemieckim książki pt. „Gott und Palingenesie” („Bóg i palingeneza”) – dzieła filozoficznego na temat osobowości Boga i nieśmiertelności duszy.
2 lipca 1842 r. – zakup majątku w Wierzenicy od Aleksandra Brudzewskiego.
1843 r. – druk tekstu pt. „O skojarzeniu dążeń i prac umysłowych w Wielkim Księstwie Poznańskim” (program pracy organicznej) w publikacji „Rok pod względem Oświaty, Przemysłu i Wypadków Czasowych”, pobyt w Berlinie.
1844 r. – publikacja w „Bibliotece Warszawskiej” sprawozdania pt. „O wystawie berlińskiej”; pobyt w Paryżu, publikacja pracy pt. „De la pairie et de l`aristocratie moderne” („O izbie wyższej arystokracji w naszych czasach”).
luty 1845 r. – udział Augusta Cieszkowskiego w obradach sejmu prowincjonalnego w Poznaniu.
17 maja 1845 r. – społeczna dyskusja nad programem proporcjonalnego wynagradzania robotników na zebraniu Towarzystwa Rolniczego dla Marchii Dolnych Łużyc.
październik 1845 r. – publikacja programu proporcjonalnego wynagradzania pracowników w języku francuskim w „Journal des Economistes” (w 1846 r. – w języku niemieckim, w 1894 r. – w języku włoskim).
1846 r. – publikacja w „Bibliotece Warszawskiej” artykułu pt. „O romansie nowoczesnym”; podróże do Berlina, Paryża i Nicei.
1846 r. – zakup posiadłości Champtercier w departamencie Basses Alpes (Alp Niższych); drugie wydanie pracy pt. „De la pairie et de l`aristocratie moderne” („O izbie wyższej arystokracji w naszych czasach” oraz drugie wydanie „Du credit et de la circulation” („O kredycie i obiegu”).
1847 r. – udział Augusta Cieszkowskiego w kongresie rolniczym w Paryżu, na którym wygłosił referat o organizacji kredytu hipotecznego we Francji (opracowany wspólnie z Ludwikiem Wołowskim); podróże do Berlina.
grudzień 1847 r. – kolejne aresztowanie przez władze carskie podczas świątecznego pobytu w domu rodzinnym w Warszawie, krótkotrwałe osadzenie w Cytadeli Warszawskiej.
1848 – 1855 r. – August Cieszkowski zostaje wybrany do Pruskiego Zgromadzenia Konstytucyjnego, następnie zostaje członkiem Pruskiego Zgromadzenia Narodowego (od 1850 r. nazywanego – sejmem pruskim), należy do Koła Polskiego zawiązanego przez polskich posłów.
luty 1848 r. – anonimowa publikacja w Paryżu „Wstępu”, znanego później jako tom I do dzieła „Ojcze nasz”.
5 – 8 maja 1848 r. – udział w zjeździe międzydzielnicowym we Wrocławiu i uchwaleniu odezwy do parlamentów świata.
czerwiec 1848 r. – w Pradze z okazji pierwszego Zjazdu Słowiańskiego zostaje opublikowana bezimienna broszura pt. „Słowa wieszcze Polaka wyrzeczone roku MDCCCXLVI”; tekst dotyczący roli i znaczenia Słowian został napisany przez Augusta Cieszkowskiego.
25 czerwca 1848 r. – utworzenie Ligi Narodowej Polskiej na wniosek i w myśl projektu Augusta Cieszkowskiego.
30 października 1848 r. – wystąpienie Augusta Cieszkowskiego w sejmie pruskim podczas dyskusji nad konstytucją (mowa opublikowana w „Gazecie Polskiej” 5 listopada 1848 r., cytowana po latach przez B. Chrzanowskiego w „Rocznikach Historycznych” w 1934 r.).
10 – 12 stycznia 1849 r. – udział w walnym zebraniu delegatów Ligi Narodowej Polskiej w Kórniku.
1850 r. – rząd pruski proponuje Augustowi Cieszkowskiemu tekę ministra finansów (Cieszkowski nie przyjmuje propozycji), publikacja artykułu w „Ziemianinie” (z publikacji tej pochodzi cytat: Dzisiaj już nie może ślepa rutyna prowadzić rolnika…), likwidacja Ligi Narodowej Polskiej.
1850 r. – August Cieszkowski otrzymuje tytuł hrabiego papieskiego od papieża Piusa IX (tytuł zatwierdzony w Prusach w 1854 r.)
1850 – 1860 r. – remont kościoła i budowa nowej plebanii z zabudowaniami gospodarczymi w Wierzenicy przy udziale finansowym Augusta Cieszkowskiego (zakończenie remontu kościoła w 1852 r., oddanie do użytku plebanii w 1860 r.).
1851 r. – wygłoszenie przemówienia w sejmie pruskim w sprawie powiększenia ilości szkół średnich dla Polaków i powołania uniwersytetu z polskim językiem wykładowym (wniosek ten Cieszkowski zgłaszał jeszcze wielokrotnie).
1853 r. – udział Augusta Cieszkowskiego w Kongresie Statystyki w Brukseli.
1853 – 1856 r. – pobyt w Wierzenicy, wyjazdy m.in. do Baden, Paryża, Ostendy.
1857 r. – utworzenie w Poznaniu Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
13 lutego 1857 r. – wybór Augusta Cieszkowskiego (zaocznie) na prezesa Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (wybierany trzykrotnie).
kwiecień 1857 r. – ślub Augusta z kuzynką Haliną (Heleną) Cieszkowską.
1857 – 1858 r. – pełnienie funkcji prezesa Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
luty 1858 r. – Augusta Cieszkowskiego na stanowisku prezesa Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk zastępuje Tytus Działyński (pełni tę funkcję do swojej śmierci w 1861 r.).
1859 – 1866 r. – August Cieszkowski pełni obowiązki posła.
31 lipca 1859 r. – narodziny syna Krzysztofa
1860 – 1862 r.
– August Cieszkowski pełni obowiązki przewodniczącego Koła Polskiego w sejmie pruskim, pobyt w Wierzenicy, wyjazdy do Berlina.
1860 r. – wręczenie Augustowi Cieszkowskiemu medalu za zasługi w obronie polskości w hotelu Bazar w Poznaniu (dawnej siedzibie Komitetu Narodowego – polskiego rządu podczas Wiosny Ludów).
19 marca 1861 r. – udział Augusta Cieszkowskiego w zebraniu komitetu Towarzystwa Rolniczego w Warszawie.
19 marca 1861 r. – narodziny syna Augusta Adolfa w Berlinie.
24 marca 1861 r. – śmierć żony Haliny w Berlinie.
1861 – 1868 r. – pełnienie funkcji prezesa Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
11 maja 1861 r. – zgłoszenie przez Augusta Cieszkowskiego na posiedzeniu Koła Polskiego w Berlinie gotowości powołania instytutu agronomicznego w Wierzenicy (o ile pruski rząd będzie blokował ustawy agrarne dotyczące drobnych rolników).
26 marca 1862 r. – śmierć ojca – Pawła Wincentego Cieszkowskiego.
1863 – 1866 r.  – August Cieszkowski pełni obowiązki przewodniczącego Koła Polskiego w sejmie pruskim.
1863 r. – publikacja rozprawy „O drogach ducha” w „Rocznikach Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk” (pomyślana jako wstęp do „Ojcze nasz”); kupno budynku w Żabikowie na potrzeby szkoły rolniczej od Juliana i Katarzyny Gintrowiczów.
1865 r. – August Cieszkowski oddaje Wierzenicę w dzierżawę Teodorowi Dembińskiemu (zawiera z nim szczegółowy 12-letni kontrakt).
lipiec 1865 r. – wyjazd z synami – Krzysztofem i Augustem juniorem – do Amalie-les-Bains, uzdrowiska we wschodnich Pirenejach.
1867 – 1868 r. – pobyt we Francji (m.in. w Pau – francuskim uzdrowisku u stóp Pirenejów, w Cannes, Paryżu).
26 maja 1867 r. – August Cieszkowski wspólnie z dzierżawcą Teodorem Dembińskim zakłada w Wierzenicy kółko włościańsko-rolnicze, o tym fakcie donosi pismo rolniczo-przemysłowe „Piast”; Cieszkowski dąży do zachowania ziemi w rękach polskich chłopów i propaguje nowoczesne gospodarowanie (realizuje pomysł udziału robotników folwarcznych w zyskach z gospodarstwa).
1869 r. – wyjazd do Austrii i Włoch; w Poznaniu zostaje opublikowana samodzielna broszura „O drogach ducha”.
2 lipca 1869 r. – przekazanie folwarku w Żabikowie przedstawicielom Centralnego Towarzystwa Gospodarczego dla Wielkiego Księstwa Poznańskiego w celu utworzenia pola doświadczalnego dla szkoły rolniczej.
grudzień 1869 r. – lato 1870 r. – pobyt z synami w Rzymie w celu śledzenia przebiegu Soboru Watykańskiego I, na którym przyjęto konstytucje dogmatyczne o wierze katolickiej i o Kościele (dogmat o nieomylności papieża).
1870 r. – w Poznaniu ukazuje się drugie wydanie „Wstępu” do „Ojcze nasz” (traktowanego jako tom I całości).
1870 – 1872 r. – wykonanie przez Teofila Lenartowicza drzwi do pomnika nagrobnego matki Augusta Cieszkowskiego – Zofii z Kickich Cieszkowskiej.
21 listopada 1870 r. – otwarcie Szkoły Rolniczej w Żabikowie, przekształconej po trzech latach w Wyższą Szkołę Rolniczą (pierwszy dyrektor – Juliusz Au), szkoła funkcjonowała do 1876 r.
1871 – 1874 r. – pobyt w Wenecji, Neapolu, Rzymie, Dreźnie, Wiedniu oraz Franzensbad – Franciszkowych Łaźniach (wielokrotne wyjazdy do tego uzdrowiska).
1873 r. – wstąpienie Augusta Cieszkowskiego w poczet Krakowskiej Akademii Umiejętności; przesłanie „Drzwi z pomnika Cieszkowskiej” przez Włoską Akademię Sztuk Pięknych na Wystawę Światową do Wiednia (praca zdobywa medal, gubi się i odnajduje, z brązu zostaje odlana jej kopia).
styczeń 1874 r. – pomnik Zofii z Kickich Cieszkowskiej, złożony z popiersia oraz drzwi, wykonanych przez Teofila Lenartowicza, zostaje umieszczony w kościele Santa Croce we Florencji (miejscu pochówku Zofii).
1874 – 1876 r. – gruntowny remont zabudowań gospodarczych w majątku Cieszkowskiego w Wierzenicy.
8 sierpnia 1875 r. – udział Cieszkowskiego w Międzynarodowym Kongresie Geograficznym w Paryżu.
1876 r. – likwidacja Wyższej Szkoły Rolniczej w Żabikowie; przebudowa kościoła w Surhowie (wykonanie trzech ołtarzy staraniem ks. Hipolita Kuleszy).
1876 – 1879 r. – pobyt Cieszkowskiego w Brukseli, Berlinie, Dreźnie.
od 1880 r. – intensywny udział w pracach Wydziału Przyrodniczego Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
7 października 1881 r. – udział w Pierwszym Międzynarodowym Kongresie Elektryków w Paryżu.
1881 – 1883 r. – wyjazdy Cieszkowskiego do Francji (Boulevard des Capucines).
1884 r. – trzecie paryskie wydanie pracy pt. „De la pairie et de l`aristocratie moderne” („O izbie wyższej arystokracji w naszych czasach” i również trzecie wydanie „Du credit et de la circulation” („O kredycie i obiegu”).
od 1885 r. – trzeci wybór na prezesa Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
1887 r. – Uniwersytet Jagielloński przyznaje Cieszkowskiemu tytuł doktora honoris causa.
 1890 r. – zamknięcie stacji doświadczalnej w Żabikowie, przekazanie zbiorów i biblioteki Studium Rolniczemu w Krakowie.
9 – 28 stycznia 1891 r. – pobyt w Wenecji w celach naukowych.
1893 r. – August Cieszkowski inicjuje powstanie nowego Wydziału Prawno-Ekonomicznego w Towarzystwie Przyjaciół Nauk i kieruje przygotowaniami do Ogólnopolskiego Zjazdu Prawników i Ekonomistów w Poznaniu; obchody 50-lecia działalności naukowej Augusta Cieszkowskiego.
12 marca 1894 r. – śmierć Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, majątek dziedziczy syn Krzysztof

 

oprac. Monika Nagowska


  • Najbliższe wydarzenia

    27 września Koło PTTK „Łaziki” organizuje XXI rajd „Witamy jesień u Augusta Cieszkowskiego” (do Wierzenicy).

    We wrześniu w Luboniu odbędzie się rajd pieszy po miejscach związanych z Augustem hr. Cieszkowskim i bł. Edmundem Bojanowskim. W kwartalniku „Nauka” ukaże się artykuł Mędrzec z Wierzenicy W dwusetną rocznicę urodzin Augusta Cieszkowskiego autorstwa członka korespondenta PAN prof. Zbigniewa Kundzewicza.

    2 października Towarzystwo Miłośników Ziemi Swarzędzkiej planuje wieczornicę „Cieszkowski w pamiętniku Klary Dembińskiej” (w Zespole Szkół nr 1 w Swarzędzu).

    16 października KUL, Wydział Zamiejscowy Nauk o Społeczeństwie w Stalowej Woli organizuje międzynarodową konferencję „Aktualność myśli Augusta Cieszkowskiego. W dwusetną rocznicę urodzin”.

    Około połowy października odbędzie się walne zgromadzenie Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk ku czci Augusta Cieszkowskiego – krótki referat, odczytanie fragmentów tekstów, wystawa. Kolejna książka o Cieszkowskim wydana przez Uniwersytet Przyrodniczy powinna ukazać się w październiku.

    Na jesień Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe Forum Lubońskie im. A. Cieszkowskiego wyda publikację Wybitni Wielkopolanie – bł. Edmund Bojanowski i August hr. Cieszkowski. Wydanie książki połączone będzie z sympozjami oraz spotkaniami i konkursami.

    14 listopada Archiwum Państwowe w Poznaniu organizuje spotkanie z cyklu „Popołudnie z dokumentem” zatytułowane August Cieszkowski (1814-1894) - w 200 rocznicę urodzin. Obejmuje ono wystawę, wykłady, prezentację archiwaliów i eksponatów muzealnych. Odbędzie się ono w Archiwum Państwowym w Poznaniu, ul. 23 Lutego 41/43 oraz w Muzeum Historii Miasta Poznania (Oddział MNP) – ratusz.

    21-23 listopada Dni Patrona Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

    Na listopad i grudzień planowana jest w hallu Urzędu Miasta Luboń wystawa historyczna pod hasłem „Architektura szkoły oraz folwarku Augusta hr. Cieszkowskiego” połączona z wieczorem historycznym.

    PTPN planuje (11 grudnia?) w swojej siedzibie konferencję naukową poświęconą Augustowi Cieszkowskiemu.
  • biblioteka
  • cieszkogalerie